Arabische liefdesnacht in Molenbeek

Het was echt al een literaire lente in Brussel dit weekend. Op twee dagen waren er drie belangrijke literaire evementen, waarvan ik er in eerste instantie niet één wou missen. Op vrijdagavond presenteerde de Vlaamse dichter Paul Bogaert zijn recente dichtbundel ‘de Slalom Soft’ in boekhandel Passa Porta. Op zaterdag werden de verzamelde gedichten van de Franstalige dichter en romancier Henry Bauchau voorgesteld in boekhandel Quartiers Latins aan het Martelarenplein. Op zaterdagavond woonden we een avond met Arabische liefdespoëzie bij in Het Huis Van Culturen en Sociale Samenhang in het hartje van Molenbeek. Drie compleet verscheiden gebeurtenissen, waarvan ik de tweede wegens tijdsgebrek uiteindelijk toch heb moeten laten varen.

De Slalom live overtuigde niet. De ‘show’ die Paul Bogaert opvoerde, klonk humorloos, absoluut niet daadkrachtig, hortend en stotend. Het geheel was bovendien slecht voorbereid en werd uiteindelijk door mij ervaren als ‘boring’. Ahum... Nou ja, de min of meer ‘bekende’ dichter naast me vond het wel de max! Weet hij veel. Ik heb de indruk dat men in Vlaanderen en Nederland niet meer goed beseft wat poëzie is. Na een half uur haakte ik af. Ik ben opgestaan en ik ben vertrokken, de Brusselse nacht in. Ik begrijp wel waarom Bogaert voor deze dichtbundel de prijs kreeg voor de beste dichtbundel van 2009. Uit arrenmoede waarschijnlijk... Gebrek aan echt goede dichtbundels in een in alle opzichten vreselijk jaar. Dan krijg je teringpoëzie. De beste van de slechtsten krijgt uiteindelijk de prijs. Ik vind het taalgebruik van Bogaert kort, vlak en vulgair. Er zit geen enkele mysterie of dubbelzinnigheid in deze poëzie. Het is een soort van makkelijkheidsoplossing. Ik heb geen zin om naar veredelde in de vorm van een gedicht gegoten reclameslogans te luisteren. Er is genoeg reclame op tv! Ik las geprojecteerde regels als:

De sensation. Nee.
De Helix: te moeilijk.
De Snake. Wie noteert?

Ik begrijp ook niet waarom de poëzie van Bogaert zo populair is bij critici. Ik miste ook al in zijn vorige bundel de magie en de scherpte van echte poëzie.

De dag erna togen we naar het Huis van Sociale Samenhang in Molenbeek. Wat een verschil! Door de negatieve berichtgeving is het stigma van de buurt natuurlijk erg groot. Koren op de molen van sensatiezoekers. Hoe intimiderend het ook is om ’s avonds af te zakken naar Molenbeek vanuit het metrostation Ribacourt, het is niet écht gevaarlijk of riskant, zolang je de Marokkaanse hangjongeren niet uitdaagt en voor het hoofd stoot. Je zoekt gewoon je weg door de aan snacks en Marokkaanse koffie- en theehuizen samengetroepte menigte. Het helpt natuurlijk wel wanneer je met een beeldschone allochtone vrouw aan je zijde loopt. Alle aandacht en gefluit ging naar haar. Het optreden zelf was prachtig. Er waren eveneens drie voorlezers en bovendien een boeiende en mooie mix van poëzie, dans en muziek. De schitterende gedichten waren van de Libanese Joumana Haddad, de Jordaanse Taher Riad, de Iraakse Hashem Jafiq en de Libanese Fatiha Morchid. Daar kregen we voor een vol huis een staaltje van wat poëzie echt kan betekenen. De voordrachten waren van danseres Ghalia Benali, acteur Amid Chakir en Abdelmalik Kadi. De muziek werd verzorgd door Moufadhel Adhoum op oud en quanun, Abderrahim Semlali op viool en Azzedine Jalouli op percussie.

Er was eveneens een beamer en de in het Arabisch en Frans voorgelezen zeer moderne gedichten werden geprojecteerd in het Nederlands en het Frans. Deze keer heb ik het evenement wel een uur kunnen uitzitten zonder me een moment te vervelen. Ik moet bekennen dat de dubbele bodems en de specifieke humor in deze hedendaagse Arabische poëzie me wel eens ontgingen. De reacties van het publiek ook. Misschien lag dat aan het feit dat de vertalingen in het Frans en het Nederlands niet echt accuraat waren. Met mijn gebrekkige kennis van het Arabisch kon ik alleen wat fysieke woorden (qalb, ayn, etc.) onderscheiden, maar nooit de volledige betekenis van de gedichten. Ik kon mijn ogen ook niet afhouden van de drie muzikanten en van de prachtige danseres, die buikdanste alsof haar heupen losstonden van de rest van haar lichaam. Er gebeurde zoveel ineens op dat podium! De gedichten waren bovendien dan nog eens van een zeer hoogstaand niveau: tegelijk scherp, humoristisch en doorwrocht. Er werd gelachen en gejoeld in de zaal. Het was m.a.w. een avondje hedendaagse poëzie geijkt in een verrukkelijk rijke, poëtische traditie van meer dan duizend jaar. En dat op een boogscheut van Passa Porta.

Ik plant mijn aah’s en ooh’s in jou
En ik laat mijn sporen
van adem en gesteun na
op jouw achterste,
Daarom kneed ik jouw stilte
totdat hij ontvlamt,
Op dat moment,
Lik ik je stem
Ik proef haar met mijn schreeuw
Terwijl ik een glooiing afglijd
vol van gekreun.

(uit: ‘Ik kneed jouw stilte’ van Hashem Shafiq)

zie ook: http://www.urbanmag.be/artikel/1278/de-arabische-bibliotheek-van-hafid-bouazza

http://eerder.meandermagazine.net/recensies/recensie.php?txt=1878&id=

Henry Bauchau, Poésie complète 1950-2009, coll. "Domaine français", Actes Sud, mars 2009, 307 p. - 25,00 €

Paul Bogaert, De slalom soft, Meulenhoff/Manteau, 2009.