IJdele kunst is het die de dood probeert te vatten. Toch zou iemand eens moeten tellen hoeveel maal het woord ‘dood’ voorkomt in de nieuwe dichtbundel van Klara-presentator Bart Stouten. Heel veel keren dus. ‘Tussen dood en herleven’ bevat zelfs een gedicht dat compleet gewijd is aan de dood. Daaruit plukten we de zinsnede ‘Dood / sierlijk hiragana / in de leegte’: zonder twijfel een van de mooiste verzen die we dit jaar al lazen. Ter verklaring: hiragana is het Japans fonetisch alfabet. Het teken voor dood (shi) in het Japans is een sierlijke krul naar boven. Heel de dichtbundel wasemt die gracieuze weemoed uit. Bart Stouten is de beleerde stem die bijna elke avond van de week op Klara ‘De tuin van Eden’ presenteert: een gevarieerd programma dat een vleug poëzie combineert met klassiek, wereldmuziek en jazz. Op zondagmorgen presenteert hij ‘Stouten op zondag’ met een keur aan klassieke muziek die de eeuwen overspant. Daarnaast publiceert hij proza en poëzie. De dichtbundels ‘Sapporo blues’, ‘De wijsheid van de wind’, ‘Happy Christmas, Happy New York’ en ‘Een boek van tijd’ werden telkens erg lovend onthaald. ‘Tussen dood en herleven’ is smaakvol uitgegeven door de Leuvense Uitgeverij P. De bundel oogt stemmig en sober met een toelichting door de schrijver en een geheimzinnige opdracht in het Duits: ‘Yonah Foncé gewidmet’.
Die Yonah Foncé-Zimmermann of kortweg Jan Foncé was de eerste curator van het Antwerpse MUHKA en een close friend van Stouten. Foncé stierf een mysterieuze dood. Was het alcoholisme? Aids? Kanker? Het raadsel blijft hangen na het lezen van de bundel. Het epische gedicht ‘Afscheid van een keizer bij volle maan’ is aan hem gewijd. Als hommage aan deze bijna vergeten figuur verweeft de dichter herinneringen aan hun vriendschap (de gezamenlijke liefde voor Beuys, Warhol, tennis, Firenze enz.) met de impressies die een bezoek aan het Sint-Vincentiusziekenhuis waar hij ligt te sterven, met zich meebrengen. ‘Afscheid van een keizer …’ is het meest pakkende deel van de hele bundel. Beuys was overal en nergens -/ triomf van verval / met gedenksteen - / op een tram zu einer /Besseren Gesellschaft, /met dromen /die elkaar verlaten.
‘Tussen dood en herleven’ is opgedeeld in twee cycli: het ‘Uurboek’ en een ‘Sonate van de dood’. ‘Uurboek’ is een suite van vierentwintig gedichten met telkens twaalf verzen, die als een poëtisch dagboek de uren van een weekend verbeelden. De suite begint (op vrijdagavond?) om 19 uur met het gedicht ‘Bad’ en eindigt (op zondagavond?) om 18 uur met Bach en met het gedicht ‘Zoals’. Mijmeringen en bespiegelingen zijn het die de vorm van gedichten aannemen. Serene en beschouwende poëtische impressies waar af en toe een glimp van de buitenwereld in doordringt. Zomaar een gedicht waarin ik me afvraag / waarom ik al die tijd nog bij je wil blijven / terwijl ik jou en mij, en hoe ik je behaag / in swingende schoonheid weer beklaag.
De tweede cyclus ‘Sonate van de dood’ bestaat uit vier lange gedichten. Het eerste deel werd gewijd aan Yonah Foncé-Zimmermann. ‘Geen volle manen meer’ is een wandeling door de nauwelijks herkenbare laan waar Stouten vroeger woonde. Een bezoek aan de Co-kathedraal van La Valletta in Malta en het schilderij ‘Onthoofding van Johannes de Doper’ vormden de aanleiding tot het gedicht ‘De tijd onthoofd’. Het laatste deel ‘Closing-down proces’ werd uitgeschreven als een filmscenario in vier delen. De verzen van Stouten zijn ritmisch en strak en zitten vol beeldrijke elementen. Hij is een verdienstelijk dichter die zijn inspiratie vooral haalt uit klassieke muziek, kunst en vreemde culturen. ‘Tussen dood en herleven’ is een bundel die uitstekend past in de geluidsdichte studio van Klara waar alleen een stem, een streep klassiek, maar vooral veel witregels en stilte gedijen. als dichter moet je… // …zwijgen luidt het ergens gevat in deze smaakvolle bundel.
http://www.cuttingedge.be/books/reviews/294942-tussen-dood-en-herleven
No comments:
Post a Comment