Thursday, November 06, 2008

Scott Walker als miskend dichter


"I've become the Orson Welles of the record industry. People want to take me to lunch, but nobody wants to finance the picture...I keep hoping that when I make a record, I'll be asked to make another one. I keep hoping that if I can make a series of three records, then I can progress and do different things each time. But when I have to get it up once every 10 years... it's a tough way to work." — Scott Walker in an interview for The Independent, April 1995.

Wie zich ooit een miskend dichter durft te voelen, moet maar eens naar de drie meest recente, indrukwekkende albums van Scott Walker luisteren. Ik luister er trouwens al enkele weken zonder ophouden naar en ik kan er maar niet genoeg van krijgen. 'Climate of Hunter' uit 1984, 'Tilt' uit 1995 en 'The Drift' uit 2006 zijn stuk voor stuk geniale meesterwerken. Oh, en ik vergeet de soundtrack van de magische Franse film 'Pola X' van Léos Carax uit 1996... Muzikale en poëtische bravourestukjes zijn het, waar overigens geen kat naar om keek of naar luisterde ten tijde van het verschijnen en nu nog steeds niet. Ik herinner me de paniekreacties en de bleke gezichten van de bonzen van de platenmaatschappij toen ze alleen op kracht van de naam Scott Walker 'Climate of Hunter' op de wereld loslieten. Het moet zowat hun slechtst verkopende plaat ooit zijn geweest! Het was zo in 1984 en het is zo bijna vijfentwintig jaar later. Scott Walker is natuurlijk een levende legende en een artiest die ons allen ontsnapt. Mijn ervaring is dat de hoofden zich al snel draaien als je een recente plaat van Walker durft op te zetten. The Walker Brothers? Ok! De Brel-interpretaties van Walker? Geen probleem! Maar what the hell is this? De snelle tempowisselingen binnen één nummer, de zachte maar psychotische stem van de meester en de schrille, grillige teksten stellen het geduld van de ongetrainde luisteraar al gauw op de proef. Dit is inderdaad een man die alles had en alles weer verloor: jeugd, schoonheid, stem en extreme populariteit... Maar op latere leeftijd had hij de moed om zijn succes binnenstebuiten te keren. Luisteren naar 'The Drift' is als kijken naar een omgekeerd konijnenvel van een net gevild konijn. De ommezijde van bont. De songs van Walker zijn kleverig en bloederig en zitten vol met blootgelegde aderen. Zijn verhalen gaan over cowboys die in opperste verdwazing en eenzaamheid door de woestijn zwerven of over Elvis die in de ultieme eenzaamheid van de roem praat met zijn overleden tweelingbroer. Zijn nummers stuiteren als gebarsten knikkers en zitten vol bizarre wendingen, zoals het 'ps ps ps ps' in 'A Lover Loves'. De zogenaamde moeilijkheidsgraad van zijn albums is nochtans een fictie, die gecreëerd werd door lieden, die alleen maar luisteren naar Robbie Williams. De albums liggen niet goed in het gehoor, omdat ze doelbewust geen gebruik meer maken van het popidioom waar Walker in opgroeide. Ik vergelijk spitsbroeder Scott Walker graag met die andere Franse chansonnier Alain Bashung, die met 'Fantaisie Militaire' en 'L'Imprudence' twee van de beste albums uit de Franse muziekgeschiedenis maakte: pakkende teksten, originele instrumentatie en een zekere zin voor experiment. In Frankrijk loont dat echter wel. De twee albums van Bashung werden bedolven onder de prijzen en verkochten bovendien ook nog eens heel goed. Een bewijs dat de Fransen zin hebben voor poëzie in een muzikale verpakking. Ik moet dat echter nog zien gebeuren met 'Climate of Hunter', 'Tilt' en 'The Drift'. Het zijn albums die door de mazen van het net van de tijd glijden. Ze zitten nochtans vol met pikante en grappige details. Walker heeft gevoel voor humor, maar de humor zit meestal verpakt in bittere ernst. Het album 'The Drift', dat vorig jaar uitkwam, drijft zelfs op een geniale simpelheid en maakt gretig gebruik van doodgewone muzikale arrangementen (zie 'Buzzers': - het tikken van een vork op glas -) , maar het wordt er heus niet minder complex door. De poëtische kracht neemt er alleen maar door toe. Het muzikale universum van Scott Walker is uniek. Hij maakte de drie beste muziekalbums van de laatste vijftig jaar. Waar geen vlooi naar luisterde. Geen nood echter! Ooit zal hij geroemd worden om zijn kwaliteiten en erkend worden als een groot poëtisch en muzikaal genie, niet omwille van zijn popverleden, maar op basis van zijn latere, rijpere werk.... Misschien moet je daarvoor wel heel erg oud worden of zelfs heel erg dood?


No comments: